Warme droge week zorgde voor flinke toename tekenbeten

In de week van 24 juni liep de temperatuur flink op. En, zeer opvallend voor dit jaar, het was vrijwel droog. In de hele week viel maar twee millimeter regen in De Bilt. Een van de gevolgen van deze weersomslag is dat mensen zich waarschijnlijk anders gaan gedragen in de natuur en in de tuin. We gaan meer naar buiten en gaan makkelijker in het gras zitten of liggen als het lekker weer is. Dit gedrag vergroot de kans op het oplopen van een tekenbeet. Dit effect lijken we ook terug te zien in het aantal tekenbeetmeldingen op Tekenradar.nl. Vooral de meldingen die gedaan worden door de mensen die wekelijks doorgeven of ze wel of niet gebeten zijn. In de week van 24 juni gaf een kwart van de bijna vierhonderd deelnemers aan dat ze die week minimaal één keer een tekenbeet hadden opgelopen. Dat was het hoogste aantal sinds we met de wekelijkse meldingen zijn begonnen in het voorjaar van 2022. De afgelopen week was het natter en koeler en zijn er minder tekenbeten doorgegeven (zie onderstaande figuur).

Eerste helft 2024 relatief weinig tekenbeetmeldingen

Tijdens de zomermaanden worden normaal gesproken de meeste tekenbeten opgelopen en doorgegeven op Tekenradar.nl. We noemen dit dan ook de piekperiode voor tekenbeten. Dit jaar steeg het aantal tekenbeetmeldingen sterk vanaf de eerste week van mei. Maar een echte piek bleef vooralsnog uit. Het aantal tekenbeetmeldingen in de eerste zes maanden van 2024 ligt ongeveer gelijk aan dat van de voorgaande twee jaren. Het ligt echter wel zo’n veertig procent lager dan het gemiddelde van de negen voorgaande jaren. De precieze oorzaak daarvan is onbekend. We vermoeden dat extreme weersomstandigheden in de voorgaande twee jaar een rol gespeeld hebben, zoals de extreem droge perioden die zich in 2022 en 2023 voordeden.

Nog midden in de piekperiode

De komende weken zitten we nog midden in de periode dat teken volop actief zijn. Zodra het weer opknapt, het droog wordt en we meer naar buiten gaan, is het belangrijk om extra alert te zijn op tekenbeten. De piek in het aantal meldingen in de week van 24 juni zou je als een extra waarschuwing kunnen zien. We hebben dit jaar in ieder geval nog geen extreem droge periode gehad die een negatieve invloed op de teken gehad zou kunnen hebben.

Zelfs als de toename uitblijft, zullen de komende weken nog steeds veel mensen een tekenbeet oplopen. Ongeveer de helft van het aantal tekenbeetmeldingen op Tekenradar.nl wordt gemeld in de zomermaanden. Met jaarlijks naar schatting 1,5 miljoen tekenbeten en 27 duizend gevallen van de ziekte van Lyme kun je ervan uitgaan dat de komende weken heel veel mensen een tekenbeet op gaan lopen. Naar schatting twee procent daarvan zal de ziekte van Lyme oplopen.

Ook wekelijks doorgeven via Tekenradar.nl hoeveel tekenbeten je hebt opgelopen?

Iedereen kan tekenbeten en lymeklachten melden op Tekenradar.nl. Zo weten we waar en wanneer teken en de ziekte van Lyme het meeste voorkomen en kunnen we gericht werken aan het informeren van mensen en het voorkomen van tekenbeten. Help ons om nog beter in beeld te krijgen hoe de activiteit van teken door het jaar heen verandert. Geef elke week aan hoeveel tekenbeten je hebt opgelopen, ook als je niet gebeten bent. Na registratie kost het wekelijks nog geen minuut om je melding door te geven. Registratie kan via het tekenbeetformulier.

Onderzoek in de regio Nijmegen

Dit jaar zoekt het RIVM samen met het Radboudumc mensen in (de omgeving van) Nijmegen die een rode ring of vlek hebben gekregen na een tekenbeet. Bij deze mensen wordt onderzocht hoe het afweersysteem reageert op de infectie. Met die kennis kunnen de diagnose en behandeling van Lyme worden verbeterd. Geïnteresseerden kunnen zich zo snel mogelijk na (of nog voor) de start van de antibioticabehandeling aanmelden op Tekenradar.nl. Ze krijgen dan een uitnodiging voor het onderzoek.

Controleer op tekenbeten

Of het dus droog wordt of niet, de slogan ‘Na een bezoek aan het groen, tekencheck doen’ blijft volop gelden. Ben je in het bos, de duinen of het park geweest? Controleer jezelf dan op tekenbeten. Doe dit ook als je in de tuin bent geweest. Heb je een teek? Verwijder deze dan direct. Houd de plek van de beet daarna nog drie maanden in de gaten. Bel de huisarts als je een ring- of vlekvormige uitslag ziet. Of als je last krijgt van andere gezondheidsklachten, zoals koorts.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, Wageningen University en Tekenradar.nl
Foto’s: Fedor Gassner; Tekenradar.nl