Natuurjournaal 24 mei 2023

In de nu weelderige begroeiing van bermen en andere grazige plekken zie je ook de witte bloemen van de avondkoekoeksbloem. Een opvallend gezicht zijn de grote, lichtgroene kelken waar de witte bloem op staat. Vooral bij de vrouwelijke bloemen zijn die opgezwollen. Daarmee lijken ze veel op de blaassilene, maar daarbij zijn de ‘blazen’ nog boller, en bovendien lichter van kleur en onbehaard. Het is dan ook familie: koekoeksbloemen zijn silenesoorten. Op zonnige dagen zien de witte bloembladen van de avondkoekoeksbloem er verfrommeld uit, net alsof ze uitgebloeid zijn. Maar ’s avonds fleuren de bloemen op en verspreiden een zoete geur. De avondkoekoeksbloem is duidelijk gericht op het lokken van nachtvlinders voor de bestuiving.

Sommige nachtvlinders bezoeken de avondkoekoeksbloem niet alleen om van de nectar te drinken, maar gebruiken haar ook als waardplant voor de rupsen. Zoals de koekoeksbloemspanner en de silenespanner, kleine nachtvlinders waarvan de rupsen in de rijpende vrucht van koekoeksbloemen leven. De rupsen van de gewone silene-uil beginnen hun leven ook in zo’n onrijpe zaaddoos, maar zijn op een gegeven moment te groot. Dan kruipen ze naar de grond om zich te verstoppen, en komen elke nacht weer van de plant eten. Deze nachtvlindersoorten hebben hun ritme afgestemd op de koekoeksbloemen, en zijn vanaf nu te zien tot het eind van de zomer.

Tekst: Nienke Lameris, NatureToday.nl
Foto’s: Ed Stikvoort, Saxifraga; Ralf Huber, Wikimedia Commons