Nieuwe vissoort ontdekt: de ‘grote kleine vis’

Onderzoeker Bram Couperus van WMR is blij verrast over de spontane ontdekking: “Het ontdekken van een nieuwe vissoort in het Noordoost-Atlantische gebied is een zeldzame gebeurtenis. Het is nog niet eerder voorgekomen in de geschiedenis van ons instituut, opgericht in de jaren vijftig. Hij werd gevangen in een gebied waar toch veel gevist wordt, vooral door Nederlandse vissers. Je zou daarom verwachten dat de soort al eerder is gevangen. Als dit het geval is, dan is hij in elk geval aan de aandacht ontsnapt – tot vorig jaar.”

Zoektocht naar onbekende vis

De nieuwe vissoort werd vorig jaar opgemerkt in de vangst tijdens het blauwe wijtingonderzoek, een onderzoek dat jaarlijks wordt uitgevoerd om de bestanden blauwe wijting in Europese wateren te peilen. Couperus: “Blauwe wijting leeft in de zogenaamde meso-pelagische of schemerzone. Op die diepte vind je markante soorten, zoals lantaarnvissen en diepzeeduivels. Daartussen zat vorig jaar opeens een onbekende vis.”

Voor de Wageningse onderzoekers leidde de speurtocht naar de identiteit van het visje via een Russische taxonoom naar het Naturkundemuseum Stuttgart in Duitsland, waar expert Ronald Fricke al ervaring had met deze groep vissen, de diepzeekardinaalvissen (Epigonidae). Fricke: "Diepzeekardinaalvissen van het geslacht Microichthys zijn bekend van drie andere soorten die in de Middellandse Zee en het oostelijk deel van de Atlantische Oceaan leven. Ze zwemmen vrij rond in diep water en de wetenschap kent slechts een handvol exemplaren. De ontdekking van de nieuwe soort bij Ierland is zeer opwindend, omdat deze nauwer verwant lijkt aan een mediterrane soort uit Sicilië, dan aan de andere Atlantische soort uit de Azoren."

Nieuwe vis, nieuwe naam

Een reden dat vis nog niet eerder is opgemerkt, is dat hij maar 5,5 centimeter meet, waardoor hij gemakkelijk door de mazen van een net glipt of over het hoofd wordt gezien als hij in de vangst zit. De al bekende soorten van deze groep vissen zijn nog kleiner dan het gevangen exemplaar. De Latijnse naam van dit geslacht is dan ook Microichthys, wat ’kleine vis’ betekent. De nieuwe soort krijgt de toevoeging ’grandis‘. De volledige naam is dus Microichthys grandis, letterlijk ’grote kleine vis’.

Habitat

De locatie waar het visje werd gevangen, is de Porcupine Bank Canyon, een onderwaterkloof met koudwaterkoraal langs de westrand van de Porcupine Bank. Bij de vistechniek die werd gebruikt door de onderzoekers, werd niet over de bodem gevist. Blauwe wijting is namelijk een zogenaamde pelagische soort die in scholen in de waterkolom zwemt en niet gebonden is aan de bodem. Ook de vissersschepen in het gebied vissen met een pelagisch net. Het zou kunnen dat de nieuw ontdekte soort in holtes tussen het koraal leeft, waardoor de kans dat hij wordt gevangen erg klein is.

Meer informatie

• De ontdekking van de Microichtys Grandis is gepubliceerd in het tijdschrift Ichthyological Research: Microichthys grandis, a new species of deepwater cardinalfish from off Ireland, northeastern Atlantic Ocean (Teleostei: Epigonidae)

Tekst: Wageningen Marine Research
Foto's: Bram Couperus (leadfoto: de gevangen grote kleine vis, licht beschadigd. Relatief kleine individuen raken beschadigd tussen de grote hoeveelheden veel grotere vissen); Ton Meijer