Uiterst zeldzaam
Mosbloempje (Crassula tillaea) is geen reusachtige verschijning, eerder een miniatuur in de plantenwereld. De bloempjes, die in de bladoksels zijn geplaatst, zijn met het blote oog nauwelijks waarneembaar. Het blad zelf is schubachtig en min of meer gedrongen en dakpansgewijs op de stengel geplaatst. Het doet hierdoor een beetje denken aan een slanke uitvoering van Muurpeper (Sedum acre). Een andere overeenkomst met Muurpeper, die net als Mosbloempje tot de vetplantenfamilie behoort, is de roodverkleuring van het blad. Het is dan ook vaak aan deze felrode verkleuring te danken dat het plantje wordt opgemerkt.
De opmars van Mosbloempje in Nederland (Bron: FLORON)
Rode wormpjes tussen de klinkers
Mosbloempje is alleen te vinden op locaties waar concurrentie ontbreekt of stelselmatig de kop wordt ingedrukt. Schrale kort gemaaide grasvelden met een open structuur, zoals vaak te vinden op campings, vormen een kansrijk biotoop. Een ander succesvol groeimilieu vormen straten die geplaveid zijn met klinkers. Hier nestelt Mosbloempje zich in de beperkte ruimte die de voegen van de bestrating ze biedt. Enigszins verdiept ten opzichte van het straatoppervlak liggen ze tussen de stenen. Zo zijn ze onbereikbaar voor het passerende verkeer, maar diezelfde auto’s zorgen er wel voor dat hoog opschietende begroeiing geen kans krijgt. Waarschijnlijk speelt het verkeer ook een belangrijke rol in de verspreiding van het zaad.
Profiteur van verstening en klimaatverandering
Halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw was Mosbloempje nog uiterst zeldzaam in Nederland. Vandaag de dag is de plant langs de kust en op de hogere zandgronden geen zeldzaamheid meer. Nog jaarlijks komen er nieuwe groeiplaatsen bij. Hoewel het effect van gericht zoeken zeker een rol heeft gespeeld in de sterke toename, valt niet te ontkennen dat Mosbloempje aan een duidelijke opmars bezig is. De noordgrens van het verspreidingsgebied lijkt Nederland inmiddels te hebben verlaten. Mosbloempje heeft als jongen van de straat letterlijk de weg omhoog gevonden. Het is een van de 'voordelen' van de verstening en klimaatverandering in ons land.
Tijdschrift PLANTEN
Wil je meer lezen over Mosbloempje? Lees dan het hele artikel (pdf: 358 KB) dat in het vorige week verschenen tijdschrift PLANTEN stond. Benieuwd naar meer artikelen van het tijdschrift? Kijk dan op Natuurtijdschriften.nl. Wil je het tijdschrift automatisch twee of drie keer per jaar ontvangen? Word dan donateur van Stichting FLORON en draag bij aan de bescherming van wilde planten in Nederland.
Tekst: Awie de Zwart, Natuurbeschermingsvereniging 't Duumpje & Leonie Tijsma, FLORON
Foto's: Jelle van Dijk, Saxifraga; Awie de Zwart
Film: FLORON