Bodemdieren essentieel voor vogels

Want elk jaar rond dierendag gaan overal in het land honderden mensen op bodemdierensafari, dit jaar vanaf vrijdag 24 september. Er leeft immers van alles onder uw voeten, maar het is veelal toch een wat onbekende wereld. En hoe meer we weten over het voorkomen van bodemdieren, hoe beter voor uw tuin én tuinvogels. Het is heel interessant - en leuk! - om dan eens door de knieën te gaan. De meeste bodemdieren zijn klein, maar doen grootse dingen voor de natuur. Zoek mee en ontdek welke kleine beestjes bij u in de buurt de bodem gezond houden.

Gratis tuinonderhoud

De meeste beestjes die als bodemdieren worden gezien, zijn niet echt aaibaar te noemen. Maar ze zijn wel heel belangrijk voor (het leven in) uw tuin. Want ook de tuinbodem is een biotoop op zich waarin vele organismen leven die en passant ook uw tuin onderhouden. En dat helemaal voor niets! Zo houden regenwormen, waarvan er in Nederland wel 25 verschillende voorkomen, de grond luchtig. En door te graven, te ploegen en te composteren zorgen ze voor een vruchtbare ondergrond. Ook mieren zijn nuttige beestjes. Wanneer mieren in de tuin aanwezig zijn en u er niet teveel last van heeft, laat ze dan zoveel mogelijk met rust. Mieren vangen namelijk insecten en ruimen onder andere dode diertjes in de tuin op. 

Duizendpoten voeden zich graag met kleinere insecten die zich aan plantenwortels tegoed doen. Kreeftachtige diertjes als pissebedden, waarvan er bijna veertig soorten in Nederland leven, ‘recyclen’ plantaardig materiaal. Lieveheersbeestjes storten zich op bladluizen en diverse wantsen gaan schadelijke spintmijten te lijf. Kortom; al die bodemdieren samen vormen een prachtig, vernuftig ‘zelfregulerend systeem’.

Dus geen gif!

Des te meer reden om zeer terughoudend te zijn met gif. Of liever nog; gebruik het überhaupt niet! Al deze bodemdiertjes samen zijn uitermate nuttig. Bestrijding met, al dan niet biologische, middelen tast op zijn minst een radertje aan in dit vernuftige systeem. En dat heeft natuurlijk weer zijn weerslag op dieren verderop in de voedselketen, zoals kleine zoogdieren als egels, maar ook amfibieën en vogels.

Vogelvoer

Want natuurlijk zouden we Vogelbescherming niet zijn als we niet ook aan de (tuin)vogels denken. Wat oneerbiedig gezegd zijn vele van deze ‘laag-bij-de-grondse schepsels’ ook gewoon vogelvoer. Reden temeer om rekening te houden met het bodemleven in uw tuin. Want ‘uw’ merel kan in het broedseizoen heel slecht zonder regenwormen. En waar zouden jonge spreeuwen zijn zonder de larven van de langpootmug: de zogenaamde emelten. Zanglijsters komen langs wanneer er slakken te halen zijn en in bosrijke streken maakt u zelfs kans op de groene specht. Tenminste, als mieren de kans krijgen zich in uw tuin te vestigen. Wellicht is niet al dat bodemleven welkom, maar probeer er zoveel mogelijk rekening mee te houden en u zult zeker worden beloont.

Ga op de knieën en doe mee!

Zoals gezegd willen we graag weten waar welke bodemdieren voorkomen. Tijdens de Bodemdierendagen van 24 september tot en met 6 oktober proberen we daar de vingers achter te krijgen. Onbekend maakt wat dat betreft helaas nog onbemind. Via Bodemdierendagen 2021 kunt u uw waarnemingen online doorgeven en draagt u bij aan citizen science: een groot onderzoeksproject waarin mensen in heel Nederland samenwerken. En voor de jaarrondtuintellers onder u: natuurlijk kunt u de tellingen ook ‘als vanouds’ doorgeven via Tuintelling.nl.

Tekst: Gert Ottens & Marc Scheurkogel, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Pixabay; Marc Scheurkogel; Luc Hoogenstein, Saxifraga