Paling loopt vast: bijna helft Nederlandse wateren onbereikbaar

Nooit eerder werden Nederlandse wateren op deze schaal in kaart gebracht 

In het onderzoek heeft RAVON het volledige watersysteem onder de loep genomen. Naast de 60.000 potentiële knelpunten zijn ook de kleinere wateren bekeken. Die vallen in veel plannen buiten de boot, terwijl we in Nederland alleen al circa 330.000 kilometer aan slootlengte hebben.

Hoe bereikbaar is Nederland nu echt voor de paling?

Paling moet kunnen zwemmen. Na zijn lange tocht van de Sargassozee naar ons land stelt het beestje aan zijn zoete leefgebied geen hoge eisen: dit strekt zich uit van kustwateren tot aan kleine sloten en beken. In totaal heeft Nederland meer dan 200.000 voetbalvelden leefgebied waar paling zich thuis zou kunnen voelen. Uit het onderzoek waar RAVON twee jaar aan heeft gewerkt, blijkt 40 procent van dit leefgebied onbereikbaar voor paling en andere vissoorten. Dit is een belangrijke oorzaak voor de marginale palingpopulatie in ons land.

Palingbeleid niet effectief

Er is geen focus op het bereikbaar maken van leefgebied voor paling. Het Aalbeheerplan dat sinds 2009 van kracht is, richt zich met name op het uitzetten van in het buitenland gevangen babypaling, het terugdringen van sterfte door visserij en het evalueren van de uittrek van volgroeide paling. Vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW) worden wel blokkades aangepakt, maar niet het leefgebied voor de paling integraal ontsloten, waardoor grote delen buiten beschouwing blijven.

Aangelegde vispassages werken zwaar onder de maat

Uit onderzoek blijkt dat een vispassage in Nederland gemiddeld 75 procent van de paling niet doorlaat. Van de honderd palingen die achtereenvolgens vier vispassages proberen te passeren, komt er slechts één aan op de eindbestemming. Dat betekent in de praktijk dat veel meer dan 40 procent van de Nederlandse wateren onbereikbaar is voor paling.

Welke waterbeheerder doet het meest zijn best voor de paling?

Een aantal waterbeheerders heeft hard gewerkt om de paling vooruit te helpen. Het rapport laat zien welke waterbeheerder zich inzet voor de paling, maar ook waar nog werk aan de winkel is. De verschillen zijn groot: de ranking in het rapport toont aan dat het percentage bereikbaar areaal voor de paling uiteenloopt van 16 tot 90 procent per waterschap. De ranking op zich is niet het doel: eerder bewustwording en kennisdeling onder de waterbeheerders, zodat het beschikbare leefgebied voor de paling kan worden vergroot.

Het Power to the Paling Prijs Webinar

Het beste waterschap krijgt vandaag tijdens een webinar de Power to the Paling Prijs. Naast de uitreiking zijn er lezingen over vismigratie, vispassages, unieke onderwaterbeelden van paling, glasaal en meer. De presentatie is in handen van Klaas van der Eerden.

Meer informatie

• Ravon.nl/powertothepalingprijs.
• Het rapport Power to the Paling, Onderzoek naar de bereikbaarheid van ons water (pdf: 12,6 MB).
• Meer informatie via: Mark Groen en Martijn Schiphouwer, RAVON.

Het onderzoeksrapport kwam tot stand met een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.

Tekst: Jeroen van Riet, Mark Groen, Martijn Schiphouwer en Rob van Westrienen, RAVON
Foto's: Jelger Herder, RAVON
Figuren: Mark Groen, RAVON