Zachte winter houdt vlinders actief

Een aantal vlinders is ook in de winter als vlinder aanwezig. Van de dagvlinders zijn dit dagpauwoog, kleine vos, citroenvlinder en gehakkelde aurelia. Deze zijn in winterslaap en worden met zachte winterdagen niet direct actief. Alleen als de temperatuur flink boven de tien graden komt en er zon is, willen ze wel actief worden en gaan vliegen. Tot dusver is dat nauwelijks aan de orde. Een andere dagvlinder die wel zeer regelmatig wordt gemeld, is de atalanta. Deze trekvlinder blijft vaker in Nederland en met dit soort zachte winters overleven ze dat met gemak. Ze hebben geen winterslaap, dus worden ze regelmatig actief en verbruiken veel energie. Ze moeten regelmatig bij kunnen tanken; gelukkig staan er in dit soort zachte winters ook nog steeds bloemen in bloei. Op zonnige dagen worden dan ook regelmatig atalanta’s gemeld. Er zijn ook al meldingen van bont zandoogje, boomblauwtje en oranjetipje, maar dit komt waarschijnlijk doordat de poppen in kunstmatig hoge temperaturen terecht kwamen. Zo was er al een oranjetipje in een schoolklas in Amsterdam, dat waarschijnlijk was binnen gekomen aan een kerstboom of aan een plantenbak die het voorjaar en de zomer buiten had gestaan.

Ook sommige nachtvlinders zijn in de winter vlinder. Normaal gesproken zijn die actief in december, maar gaan ze in rust tijdens de hele koude perioden in januari en februari. Dit jaar zijn bijna elke nacht wel van deze vlinders gezien, want echt koud is het nog niet geweest. Er zijn soorten die op licht af komen. Veel van de spanners bijvoorbeeld, zoals de perentak en de kleine en grote voorjaarsspanner. Anderen zijn gek op zoetigheid en zijn te lokken met behulp van smeer. Je hoeft alleen maar een zoete stof met stroop of appelstroop en veel suiker, aangevuld met wat alcohol, rond zonsondergang op de stam van een boom te smeren en een uurtje later met een zaklamp die gesmeerde plekken af te zoeken. Dit kan leuke waarnemingen opleveren! De zwartvlekwinteruil is bijvoorbeeld al actief in november en laat zich meestal in januari, als het koud is, wat minder zien. Dit jaar zijn er echter eigenlijk continu waarnemingen van. Ook de wachtervlinder (leadfoto) en andere uilen worden de hele maand al regelmatig op stroop aangetroffen.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto's: Kars Veling; Amber & Leena