Het Europese landbouwbeleid moet fundamenteel anders

Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) van de EU moet dringend worden herzien om een einde te maken aan de intensivering van de landbouwpraktijken die leidt tot een sterke achteruitgang van dieren in het wild, schrijven de zes organisaties, die zo’n 2500 deskundigen vertegenwoordigen. Volgens de huidige regels worden boeren beloond voor het land dat ze bewerken en kunnen ze aanvullende subsidies aanvragen op basis van uitvoeringsmaatregelen om het milieu te beschermen en de flora en fauna te behouden. Dit systeem wordt wel gezien als een verbetering ten opzichte van zijn voorganger, die overaanbod in sommige gebieden heeft aangemoedigd door op productie gebaseerde subsidies toe te kennen. Dat heeft onder meer geleid tot de beruchte boterbergen en wijnmeren van de afgelopen decennia. Maar al is het minder slecht dan voorheen, het huidige GLB - dat de EU-belastingbetalers 60 miljard euro per jaar kost - verandert "plattelandsgebieden in groene woestijnen met bitter weinig biodiversiteit”, aldus de European Ornithologists Union, de European Mammal Foundation, de Societas Europaea Herpetologica, de Societas Europaea Lepidopterologica, European Bird Census Council en Butterfly Conservation Europe, waar ook de Nederlandse Vlinderstichting deel van uit maakt.

Bij vlinders is al jaren sprake van een scherpe achteruitgang van de soorten van graslanden en heiden. Veel wetenschappelijke publicaties tonen aan dat land- en bosbouwpraktijken tot de belangrijkste oorzaken van deze achteruitgang behoren. "De vergroeningsmaatregelen in het GLB zijn grotendeels niet effectief voor het behoud of herstel van de biodiversiteit en worden te vaak slecht gecontroleerd", schrijven de organisaties. "De huidige agromilieuprogramma's zijn onvoldoende gefinancierd en er onvoldoende op gericht om de omvang van de schade aan de biodiversiteit van landbouwgrond te compenseren." Voorgestelde veranderingen die meer nadruk zouden leggen op dergelijke maatregelen zijn nog steeds onvoldoende, vinden de experts. In plaats daarvan willen ze fundamentele hervormingen zien die kleinere boerderijen ondersteunen die duurzame methoden gebruiken en een hoge biodiversiteit behouden. Harriet Bradley, de EU-beleidsmedewerker bij het landbouwbeleid van BirdLife Europe , zei: “Als het GLB niet fundamenteel wordt hervormd - als we geen ruimte maken voor de natuur - dan zijn de Europese 'Green Deal'-beloften over biodiversiteit en klimaat slechts lege woorden.”

Meer informatie

• De open brief van de zes organisaties (pdf; 0,5 MB)
• Europese Ornithologische Unie

Tekst: Erik van Nieukerken, SEL & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling