Het groeiseizoen 2017 van een Bennekomse berk met de GrowApp in beeld

Loofbomen ondergaan gedurende het jaar een spectaculaire transformatie, van bladontplooiing en bloei naar bladverkleuring en bladval. De tijdstippen waarop deze processen plaatsvinden, wordt sterk bepaald door allerlei weersfactoren. Dit is het onderzoeksveld van De Natuurkalender. Het Nederlandse fenologische netwerk brengt met hulp van vrijwilligers en scholieren in kaart hoe veranderingen in weer en klimaat het tijdstip waarop jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur zich voordoen verandert. Met de lancering van de GrowApp dit voorjaar in het kader van het internationale educatieprogramma GLOBE hebben we er een fantastisch nieuw onderzoeksinstrument bij. Met de GrowApp kun je heel eenvoudig de seizoensveranderingen vastleggen in time-lapsevideo’s.

Hieronder het voorbeeld van een berk in Bennekom. Doordat hij op de fietsroute tussen mijn huis en werk staat, kom ik er regelmatig langs. Vanaf 30 maart tot en met 17 november 2017 heb ik met behulp van de GrowApp 39 foto’s gemaakt, iedere keer vanaf precies dezelfde plaats.

Time-lapsevideo van een Bennekomse berk in 2017 (Bron: Arnold van Vliet)

Groenindex

Een voordeel van de GrowApp-waarnemingen ten opzichte van de ‘normale’ fenologische waarnemingen ‘Eerste bloei’ of ‘Eerste bladontplooiing’ is dat je niet alleen een momentopname hebt, maar de geleidelijke veranderingen van de boom kunt volgen. Uit de foto’s kun je ook nog een Groenindex bepalen van bijvoorbeeld de boomkroon. Je kunt een Groenindex bepalen door te bepalen hoe het aandeel groen zich verhoudt tot het aandeel rood en blauw in het geselecteerde gebied. Hiervoor gebruik ik het gratis programmaatje AnalyzingDigitalImages. In onderstaande figuur is het verloop van de Groenindex voor alle 39 foto’s van de berk weergegeven.

De fotoserie is net op tijd gestart, omdat op 4 april de eerste bladeren zich al ontplooiden. Een zeer vroege start door de zachte februari en zeer zachte maart. De Groenindex liep toen gelijk sterk op. Rond 12 april hadden bladeren zich door heel de boom ontplooid. Rond 10 mei stond de boom vol in blad. Op 8 september zag ik dat de eerste blaadjes al langzaam lichtgeel werden. Vanaf 12 oktober leek de bladverkleuring zich sterker door te zetten. Tussen 13 en 23 oktober is goed te zien dat de Groenindex zakte. In de laatste foto van deze serie, op 17 november, stond de boom nog vol in blad maar zat er geen groen blad meer aan.

De waarde van de Groenindex kan sterk variëren onder invloed van de belichting en de instellingen van de camera. Het verloop van de Groenindex komt echter mooi overeen met de momenten van bladontplooiing en bladverkleuring. De GrowApp-foto’s en time-lapsevideo’s bieden daarmee een mooie extra analysemogelijkheid om verschillen in seizoensontwikkeling tussen locaties en tussen jaren te analyseren.

Meer informatie

• Bekijken van de GrowApp-foto's en time-lapsevideo's en downloaden van de GrowApp
• Instructie voor gebruik van de GrowApp
• Bekijk de werking van de software AnalyzingDigitalImages in onderstaand Engelstalig Youtube filmpje.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

 Tekst en foto’s: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University