Nu ook musicerende bomen

Het begon allemaal toen kunstenaar en muzikant Bert Barten contact opnam met een simpele vraag: “Kan ik muziek maken met bomen?” En dat kan. “Want bomen zitten vol activiteit, en die kunnen we meten,” zegt Frank Sterck. “Bovendien uit die activiteit zich in allerlei ritmes: het dagritme of seizoensritme in de sapstroom, het vochtgehalte en de fotosynthese in een boom, maar ook de luchtstroom rondom een boom. Met een akoestische sensor, een soort van microfoontje, kun je het breken van waterbuizen in bomen horen, bijvoorbeeld bij droogte. Plop, hoor je dan. De ritmes in al die activiteiten kun je met de juiste technieken registreren, en vervolgens ook hoorbaar maken.”

De boom als componist

Voor het concert plaatste Bert Barten allerlei sensoren op een ceder in Bergeijk. Die sensoren registeren elektrische impulsen die veroorzaakt worden door de fysiologische processen in de boom. Die sensoren zijn verbonden met een synthesizer waar de impulsen worden omgezet in muziek. Bert Barten: “De impulsen komen van de boom, wij bepalen met de synthesizer het geluid. De boom is de componist, wij zijn de arrangeur.” Barten heeft één boom een groeiseizoen lang gemonitord, van april tot november. Dat was een boom in België, die behoort tot de Europese twitterbomen, waarvan er ook een op de campus staat. Die opnames zijn gecomprimeerd, zodat er een muziekstuk van anderhalf uur ontstond.

Bomen hoorbaar maken

“Mijn betrokkenheid hierbij is vooral ingegeven door interesse, en de kans om bomen en bossen meer zichtbaar, of eigenlijk hoorbaar, te maken bij een groot publiek,” zegt Frank Sterck. “Er zit niet een direct wetenschappelijk doel achter. Maar het is wel zo dat als we straks opnames en muziek hebben van een grotere hoeveelheid bomen, op verschillende groeiplaatsen, in verschillende klimaatgebieden, en met verschillen in leeftijd en vitaliteit, dat het wetenschappelijk wel interessant kan worden. Misschien leren we met deze nieuwe samenwerking tussen wetenschappers, technici en kunstenaars om op een andere manier naar het fysiologisch functioneren van bomen en bossen te kijken.”

Het concert

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Talking Trees Bergeijk. Het concert begint op circa 3.30 minuten, na het interview met Bert Barten. Bij dit concert speelt de ceder waar de sensoren aan bevestigd zijn live, daarnaast heeft Barten van diverse bomen verspreid over Europa het geluid opgenomen dat ook wordt afgespeeld (Bron: LocalTV Bergeijk)

Tekst: Frank Sterck, Wageningen University & Research
Foto: Wichertje Bron