Roodpootvalk, dapper valkje uit het oosten

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

De afgelopen weken zijn meer roodpootvalken gezien dan in andere nazomers. Het waren vooral jonge vogels, maar er zaten ook een paar volwassen roodpootvalken bij. Roodpootvalken zijn zeldzame doortrekkers die bij ons vooral in het voorjaar worden gezien. Het voorkomen hangt vooral af van de wind, die moet uit de goede hoek waaien. Een zuidoostelijke stroming is cruciaal om ze hier te brengen.

De roodpootvalk is een broedvogel van Zuidoost-Europa, van Hongarije en Slowakije ver oostwaarts tot diep in Rusland. Hier broedt hij in open gebieden, in oude nesten in roekenkolonies. Hij overwintert in zuidelijk Afrika. In het voorjaar trekt een deel van de roodpoten veel westelijker terug en belanden ze regelmatig in West-Europa, vooral met lang aanhoudende (zuid-)oostenwinden. In Nederland kunnen dan soms groepjes van tientallen roodpootvalken pleisteren in gebieden als het Fochteloërveen.

Vooral jonge vogels
In het najaar, en daar rekenen vogelaars augustus al onder, zijn roodpootvalken veel zeldzamer. Met de krachtige zuidoostenwind op 23 augustus, die al heel veel gierzwaluwen van koers deed veranderen, kwamen ook diverse roodpootvalken mee. Zo werden die dag op Vlieland minstens vier roodpoten gezien en op Texel zeker drie; ook elders in het land doken roodpootvalken op. De meeste waren juveniele vogels, die in het najaar het meest worden gezien. Er zaten echter ook een paar volwassen vogels bij, en dat is bijzonder. Ook in het afgelopen weekend van 29 en 30 augustus werden minstens 12 roodpootvalken gezien. De komende weken is er nog steeds kans op roodpootvalken.

Berooft torenvalken van muizen
De roodpootvalk is een erg fraai en onder vogelaars hooggewaardeerd valkje. Hij is een tikje kleiner dan een boomvalk en foerageert vaak op vliegende insecten (zoals libellen) op een kenmerkende, zwaluwachtige, “wiebelige” vliegwijze. In combinatie met het silhouet is de roodpootvalk daaraan vaak al te onderscheiden van de boomvalk. Deze heeft langere en spitsere handvleugels en een kortere staart. De boomvalk jaagt ook op libellen, maar heeft een krachtigere, snellere en meer gerichte manier van jagen. Roodpootvalken zijn geen doetjes: wat ze vaak doen is de grotere torenvalk beroven van muizen. Ze zijn daar bijzonder bedreven en succesvol in. Roodpootvalken kunnen net als torenvalken “bidden”, wat boomvalken nooit doen.

Een juveniele roodpootvalk die op 27 en 28 augustus aan de Oom Keesweg in de Wieringermeer(NH) verbleef trok veel bekijks. Roodpootvalken zijn niet schuw en deze vogel liet zich dan ook prachtig zien en fotograferen. Overigens: alleen volwassen roodpootvalken hebben rode poten...

Tekst Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto’s: Eric Menkveld