Roest geeft populieren herfstig aanzicht

Bericht uitgegeven door het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland en De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

In het hele land zijn nu populieren met gele of zelfs afgevallen bladeren te vinden. Hoewel het najaar voor de deur staat, is dit niet de reden dat de populieren er zo herfstig bij staan. De bomen zijn aangetast door een roestschimmel, die zich door het wisselvallige weer van deze zomer goed heeft kunnen verspreiden. Niet alle rassen van de populier zijn even gevoelig voor de roestschimmel. Hierdoor zitten er ook nog genoeg populieren mooi in het groene blad.

Met de warme zomerdagen nog vers in het geheugen lijkt op sommige plekken de herfst al te zijn begonnen. Overal in Nederland zijn populieren met gele of zelfs gevallen bladeren te vinden. Het gekke is dat niet alle populieren er zo herfstig bij staan. Bekijk je een groepje populieren bij elkaar kan het best zo zijn dat een aantal geel of kaal is, terwijl andere bomen nog vol in het groene blad zitten. Hoewel de meteorologische herfst morgen (1 september) begint, is dit niet de reden dat de bomen er zo uit zien. De populieren zijn aangetast door een roestschimmel. Het éne populierenras is hier gevoeliger voor dan het andere. Hierdoor kan het dus zijn dat er in het landschap zichtbare verschillen zitten in de mate van aantasting.

Ieder jaar worden populieren getroffen door roest, maar de mate van aantasting verschilt per jaar. Dit is onder andere afhankelijk van het weer. De schimmel gedijt het beste wanneer droge en natte perioden elkaar afwisselen; tijdens lange perioden van droogte heeft de schimmel het moeilijk. Tijdens deze zomer, waarin regenachtige perioden worden afgewisseld met warm zomerweer, zijn de omstandigheden dus erg goed voor de roest en kan hij zich zeer snel verspreiden. Dit blijkt ook uit de mate van aantasting van de populieren over het gehele land.

De meeste populieren in Nederland zijn aangeplant, in bossen en langs wegen, maar bijvoorbeeld ook als windvanger rond boomgaarden of als bakens tijdens hoogwater langs de rivieren. Van vrijwel alle gebruikte rassen zijn de eigenschappen, waaronder de gevoeligheid voor roest, bekend. Dit geldt niet alleen voor roest in het algemeen, maar ook voor de verschillende genetische variëteiten van de roestschimmel zelf. Dit is beschreven in de Rassenlijst voor Bomen. Bij de keuze van de soort of het ras van de populier die men wil aanplanten kan hier dus rekening mee worden gehouden.

Normaal gesproken kunnen populieren een roestaantasting wel goed doorstaan en is er hoogstens sprake van enig groeiverlies. Maar bij opeenvolgende aantastingen gedurende een aantal jaren kunnen ze zodanig verzwakken dat ze worden aangetast door zogenaamde zwakteparasieten zoals bastbrand. En dan overleven ze het uiteindelijk niet.

Tekst: Sara Mulder, De Natuurkalender; Jitze Kopinga, Centrum voor Genetische Bronnen Nederland
Foto’s: Lucie Vermeulen