Stadsmerel is anders dan merel in het bos

Merels uit de stad zingen hoger, zijn zwaarder en genetisch anders dan hun soortgenoten uit het bos. De leefomgeving van merels is bepalend voor hun zang en de vogels vermengen zich niet meer zonder beperkingen, zo blijkt uit het promotieonderzoek van gedragsbioloog Erwin Ripmeester.

Nieuwe soorten ontstaan wanneer er variatie optreedt tussen groepen binnen een soort en als er ecologische en seksuele kenmerken zijn die ervoor zorgen dat deze verschillende groepen niet meer vermengen. De Leidse bioloog onderzocht merelpopulaties in drie verschillende gebieden in Nederland, waarbij hij vogels uit de stad vergeleek met hun soortgenoten in een nabij gelegen bosgebied. Hierbij werd gelet op verschillen in zang, lichaamsbouw en erfelijk materiaal.

Merelmannen zingen om hun territorium te verdedigen en om vrouwtjes te lokken. Hun repertoire is groot en de akoestische structuur van hun zangstukken heel herkenbaar. Deze structuur in het lied en de tussenpauzes bleken in de stad korter te zijn dan in het bos. Dat komt omdat er in de stad meer merels per oppervlak zijn dan in het bos, waardoor ze gedwongen zijn zich meer en intensiever te laten horen. Om boven het stedelijke lawaai uit te komen zingen stadse merels ook hoger dan hun soortgenoten in het bos.

Uit het onderzoek blijkt verder dat merelmannen uit de stad zwaarder zijn en soms een kortere snavel en poten hebben. Ook de vergelijking van het DNA van stads- en bosmerels leverde onmiskenbaar onderscheid op tussen de populaties. Dat betekent dat er een afname is van genetische uitwisseling tussen de stads- en bosmerels. Verstedelijking dwingt merels dus tot evolutie.

Bron: Universiteit Leiden, Frans Corthals

Tekst: Nadja Jansma, Vogelbescherming Nederland

Foto: Jouke Altenburg