Gesteelde zoutmelde in het Blikken Weitje

Bericht uitgegeven door stichting FLORON op woensdag 9 december 2009

In de nazomer van 2009 is Gesteelde zoutmelde teruggevonden in het 'Blikken Weitje', gemeente Terneuzen, in Zeeland. De soort groeide talrijk op enkele plekken in een met runderen beweide zoute kreekrest*. Het is verrassend dat deze eenjarige pionier zich in dit kleine natuurreservaat van Staatsbosbeheer zo goed weet te handhaven. De soort staat namelijk als ‘bedreigd’ op de Rode Lijst.

Het Blikken Weitje is een klein weidegebied van 5 hectare dat gekarakteriseerd wordt door een sterk zilte kwel** vanuit de ondergrond. De bodem bestaat uit humusarme, kalkrijke, lichte zavelgrond*** met een grondwaterspiegel die zich het hele jaar door vlak onder het maaiveld bevindt. Het gebied wordt extensief beweid door runderen. Het Blikken Weitje is gelegen in de Oud Westenrijkpolder die zijn ontstaan te danken heeft aan een inpoldering van hooggelegen schorren**** in de 17e eeuw. Het woord ‘blik’ is oud Zeeuws voor lage, ziltige grond die als grasland in gebruik was en ’s winters meestal onder water stond.

Al in de jaren '70 was Gesteelde zoutmelde (Atriplex pedunculata) bekend in dit gebied. De laatste jaren ontbraken recente meldingen, maar afgelopen zomer is deze soort toch weer teruggevonden. Toen groeiden naar schatting enkele honderden exemplaren in het gebied, verspreid over enkele van elkaar gescheiden groeiplaatsen. De beweidingsdruk, in combinatie met de sterke zilte kweldruk zorgt voor plaatselijk kale bodems. Een ideaal kiemingsmilieu voor het éénjarige Gesteelde zoutmelde, die als 'bedreigd' op de Rode lijst staat. Andere zilte plantensoorten die er dit jaar voorkwamen waren Melkkruid (Glaux maritima), Zeekraal (Salicornia spec.), Schijnspurrie (Spergularia spec.), Stomp kweldergras (Puccinellia distans), Schorrenkruid (Suaeda maritima), Schorrenzoutgras (Triglochin maritima), Zeeweegbree (Plantago maritima) en Selderij (Apium graveolens). Gesteelde zoutmelde is dit jaar overigens ook gevonden in een oud karrenveld op Schouwen-Duiveland.

*    Open waterloop bestaande uit grasland.
**   Grondwater dat onder druk uit de grond komt.
***  Natuurlijk mengsel van zand en klei.
**** Buitendijksgebied dat alleen bij uitzonderlijk hoog water overstroomt. Ook wel 'gors' of 'kwelder' genoemd.

Tekst en foto: Peter Maas, FLORON / Staatbosbeheer