Wat beweegt natuurwaarnemers?

Om meer zicht te krijgen op de drijfveren van vrijwillige veldmedewerkers en om er achter te komen wat ze willen is in opdracht van NLBIF door de Radboud Universiteit een onderzoek gedaan. Er is een online enquête verspreid die uiteindelijk door bijna 2200 mensen is ingevuld. Van deze respondenten is 75% man en de gemiddelde leeftijd is 54 jaar, terwijl men gemiddeld al tien jaar actief is als natuurwaarnemer. De meeste waarnemers gebruiken Waarneming.nl als invoerportal en vogels zijn (uiteraard) het meest populair, gevolgd door insecten (waar dag- en nachtvlinders waarschijnlijk een groot aandeel in hebben) en zoogdieren. De meeste waarnemers gaan alleen op pad; slechts 10% doet waarnemingen met familie, vrienden of in een groep.

Als we kijken naar de motivatie van de waarnemers dan staat de natuur centraal. Binding met, interesse in en zorg om de natuur vormen de top drie van drijfveren om waarnemingen te verzamelen, aangevuld met buiten zijn. Ook het bijdragen aan de wetenschap scoort hoog. Wat betreft het belang van hun waarnemingen hebben de deelnemers hoge verwachtingen; niet alleen voor hun eigen kennis, maar ook voor beheer, beleid en wetenschap. Dat is natuurlijk de reden dat ze hun waarnemingen ook doorgeven aan organisaties die ‘wat’ met de gegevens doen. Deze interesse in bijdragen aan natuurbeleid en wetenschap blijkt ook uit het gegeven dat bijna de helft van de deelnemers meer informatie zou willen over relevant natuurbeleid en wetenschappelijk onderzoek.

Een andere hoofdvraag van het onderzoek is hoe de waarnemers denken over het delen van waarnemingen. De meeste waarnemers zien deze data als gemeenschappelijk eigendom, maar dit betekent niet dat zij geen voorwaarden stellen aan het delen en gebruik van hun waarnemingen. Ze zien graag dat ‘hun’ waarnemingen gebruikt worden voor de bescherming van de natuur, maar een deel van de mensen is wel tegen commercieel gebruik van hun data. Ook zouden veel waarnemers graag naamsvermelding krijgen bij het gebruik van hun gegevens, in ieder geval vermelding van de organisatie aan wie ze hun waarnemingen hebben toevertrouwd.

Men gaat naar buiten de natuur in om daarvan te leren en te genieten en wil daarnaast graag waarnemingen doorgeven als daardoor de natuur beter wordt beschermd. Als dat goed en regelmatig wordt teruggekoppeld en men ziet dat er zorgvuldig met ‘hun’ waarnemingen wordt omgegaan zal men zeker met even groot enthousiasme blijven tellen en doorgeven.

Het onderzoek is uitgevoerd door Wessel Ganzevoort & Riyan van den Born, Radboud Universiteit Nijmegen. Meer informatie over het rapport en de mogelijkheid voor het downloaden ervan vindt u hier.

Tekst & foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting