Bredase wijk hotspot voor 'Amerikaanse' droogbloemen
FLORON
Vrijwilligers van de Bredase plantenwerkgroep inventariseerden afgelopen zomer de planten in een kilometerhok in de Bredase wijk Geeren-Noord. Deze jaren 60-wijk kenmerkt zich door galerijflats en doorzonwoningen waar veelal weinig zon doorheen schijnt, afgeschermd door dichte gordijnen, luxaflex en soms ook rolluiken. Binnen drie uur had de werkgroep al tweehonderd verschillende plantensoorten genoteerd. De vele brandgangen, trottoirs en blinde muren bieden een ideale groeiplaats voor allerlei stoepplanten, tuinvlieders en ander 'gespuis'. Als klap op de vuurpijl vonden ze maar liefst vijf soorten droogbloemen: naast de inheemse Bleekgele en Moerasdroogbloem stonden er nog drie 'Amerikaanse' droogbloemen.
Primeur in Breda
De eerste vondst van Zilverdroogbloem (Gamochaeta coarctata) was in 1930 bij een meelfabriek in het Brabantse Veghel waar zij als meelifter met een graantransport terecht is gekomen. Toch verdween zij weer, vermoedelijk omdat het klimaat destijds aanzienlijk minder geschikt was voor deze soort. Inmiddels zijn de tijden veranderd; in 2012 werd Zilverdroogbloem opnieuw in Nederland ontdekt, en dit keer in Breda. De soort is warmteminnend en droogtebestendig en gedijt nu uitstekend. Het liefst groeit Zilverdroogbloem tussen de straatstenen in een stedelijke omgeving. Hier is de gemiddelde jaartemperatuur altijd enkele graden hoger dan buiten het (versteende) stadsmilieu. In de tussentijd zijn er meer vondsten gedaan van Zilverdroogbloem, vooral in het zuiden en midden van Nederland. De meeste hiervan zijn in de bebouwde kom, maar ook op enkele campings en op het Vierdaagseterrein (Heumensoord) in Nijmegen. In Breda is zij inmiddels in drie kilometerhokken aangetroffen.
Oudgediende
Onder een al lange tijd niet verplaatste auto vonden de floristen een tweede soort droogbloem. De grote spatelvormige bladen tussen de bloemen wijzen onmiskenbaar op de Amerikaanse droogbloem (Gamochaeta pensylvanica). Deze is al zo’n twintig jaar in ons land en inmiddels ruim verspreid. Voorheen was de soort éénmaal in Breda waargenomen.
New kid on the block
De grootste verrassing was de vondst – op minstens vijf verschillende plekken binnen het kilometerhok en in honderdtallen - van Sikkeldroogbloem (Gamochaeta subfalcata). De soort is in 2016 voor het eerst in ons land gezien en staat nog niet in Heukels’ Flora (2020) vermeld. De vondst is ook nieuw voor Breda. Opvallend is dat niet alle vondsten in Nederland in het stedelijk milieu zijn, maar deels ook op heideterreinen en zandpaden.
We zijn hier om te blijven
Het ziet ernaar uit dat de nieuwe 'Amerikaanse' droogbloemen in Nederland zullen blijven. Dankzij klimaatverandering zullen de soorten zich steeds beter thuisvoelen in ons land. Verheldering over de juiste determinatie in het FLORON-tijdschrift PLANTEN leidt naar verwachting tot meer waarnemingen. Deze Big Five van de droogbloemen zal geen uitzondering blijven, maar is wel de eerste en vormt daarmee een teken aan de wand.
Geen gevaarlijke exoot
Gelukkig hoeven we met de droogbloemen naar alle waarschijnlijkheid niet te vrezen voor exotenproblemen zoals Japanse duizendknoop en Reuzenberenklauw veroorzaken. Er zijn geen aanwijzingen dat de 'Amerikaanse' droogbloemen – net als verreweg de meeste exoten – integreren in de Nederlandse flora zonder problemen te veroorzaken.
Meer informatie
- 'Flora op drift. Droogbloemen, Amerikaanse soorten breken door', geschreven door T. Denters & F. Verlove in 2022. Het is verschenen in PLANTEN nr 18, een uitgave van FLORON.
- 'Flora van Nederland', 24ste druk, 2020, Noordhoff Uitgevers. Samengesteld door L. Duistermaat.
Tekst: Charles Schils, Plantenwerkgroep KNNV Breda, FLORON D23; Leonie Tijsma, Landelijk Bureau FLORON
Foto's: Ed Stikvoort, Saxifraga; Jacques Rovers; Charles Schils
Kaarten: Verspreidingsatlas