Succesvolle lancering automatische insectentelling in Noord-Holland

Adnan Tekin, gedeputeerde van de provincie Noord-Holland is blij met het systeem. “Het gaat al jarenlang wereldwijd slecht met de biodiversiteit. In Noord-Holland doen we er veel aan om de achteruitgang te stagneren en zelfs te stoppen. Wij onderzoeken zelf ook hoe het gesteld is met de biodiversiteit in Noord-Holland en geven elke twee jaar een eigen biodiversiteitsmonitor uit. De term meten is weten geldt juist bij dit onderwerp,” aldus Tekin, die erg benieuwd is naar de eerste resultaten van de automatische meting.

Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis Biodiversity Center onderstreept het belang van behoud en herstel van biodiversiteit. Om de achteruitgang van insecten te illustreren, gebruikt hij een krachtig beeld van een autoruit vol insecten. “Iets dat niet lang geleden nog heel normaal was, gebeurt je nu niet meer in Nederland. Er is een enorme achteruitgang gaande in biomassa van insecten. Er zijn veel maatregelen mogelijk om de insecten een handje te helpen. Het aanpassen van waterpeil in polders bijvoorbeeld, of een ander maaibeleid,” zegt Biesmeijer. “Om de effectiviteit van die maatregelen te weten, moeten we de insectenstand betrouwbaar kunnen meten.”

Betrouwbaar meten van de insectenstand kan nu voor het eerst volledig automatisch gedaan worden. Beeldherkenning, de techniek achter de automatische camera’s, is getraind met duizenden foto’s van insecten van amateurs en professionals die de beelden op Waarneming.nl beschikbaar stelden. Deze data is cruciaal om de software voldoende betrouwbaar te maken. Nederland loopt voorop met deze techniek omdat de beeldbank waarmee de software kan leren hier uitzonderlijk goed is. De lancering van de camera’s is dan ook een wereldprimeur. Cosmonio, het bedrijf achter de slimme software, trainde kunstmatige intelligentie met de beelden om insecten te kunnen herkennen en tellen. “De software is nu in een stadium dat het betrouwbaar in het veld kan worden ingezet” vertelt Ioannis Katramados, Directeur van Cosmonio. Hij is er trots op dat zijn zelflerende software nu gebruikt kan worden voor monitoring van biodiversiteit.

Eelke Jongejans van de Radboud Universiteit in Nijmegen heeft jarenlange ervaring met het tellen van insecten. “De huidige methodes zijn arbeidsintensief en worden daarom slechts op enkele plekken ingezet,” zegt Jongejans. “Dit levert betrouwbare data op, maar die is zeer lokaal”. De nieuwe camera’s kunnen op meerdere plekken tegelijk meten en slaan alles op. Theo Zeegers van EIS kenniscentrum insecten noemt dat ook een groot voordeel. “Beelden die nu gemaakt worden, maar nog niet volledig door de software herkend kunnen worden, zijn later wellicht wel bruikbaar als de software nog slimmer is geworden”.

De pilot met honderd camera’s in Nederland levert nu al veel buitenlandse belangstelling op. Als de camera’s deze zomer betrouwbare data opleveren, is uitrol naar de rest van de wereld zeker mogelijk. Het Wereld Natuurfonds, een belangrijke sponsor van het project, onderstreept het belang van een wereldwijd netwerk van insectenmonitoring. Ayham Bayzid, eigenaar van de zorgboerderij werkt al jaren aan insectenmonitoring. “Dit jaar gaan we de cameravallen inzetten náást traditionele vang- en telmethoden (plakvallen). Zo kunnen we de verkregen data goed vergelijken en de betrouwbaarheid van het systeem vaststellen”. Ayham staat in nauw contact met de provincie Noord-Holland en de makers van de cameravallen houden zijn onderzoek nauw in de gaten. Als de camera’s een jaar draaien en betrouwbare gegevens leveren, is de toekomst veelbelovend.

Tekst: Erik van Zwol, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Taco van der Eb