Gestreepte greppelrus algemener dan gedacht?
FLORONBericht uitgegeven door FLORON [land] op [publicatiedatum]
Tijdens een FLORON inventarisatieweekend in Westerwolde is de als zeer zeldzaam te boek staande Gestreepte greppelrus in maar liefst vijf kilometerhokken aangetroffen. Het zijn de eerste vindplaatsen van deze soort in Groningen. Mogelijk wordt Gestreepte greppelrus, een dubbelganger van de zeer algemeen voorkomende Greppelrus, over het hoofd gezien en komt ze in Nederland op meer plaatsen voor.
Gestreepte greppelrus (Juncus foliosus) staat te boek als een zeer zeldzame eenjarige pionier van droogvallende oevers langs voedselrijke wateren. Groot was dan ook de verrassing toen verschillende groepjes deelnemers aan het FLORON inventarisatieweekend in Westerwolde met materiaal van Gestreepte greppelrus terug kwamen op het bivak. Het inventarisatieweekend was georganiseerd om gegevens te verzamelen voor een nog te verschijnen flora van Westerwolde. Staatsbosbeheer, de initiatiefnemer van deze flora, was zeer verheugd met de vondst van deze zeldzame soort in haar terreinen. Gestreepte greppelrus werd zowel in natte natuurontwikkelingsgebieden langs de Ruiten Aa als op de bodem van drooggevallen sloten aangetroffen.
Gestreepte greppelrus lijkt sterk lijkt op twee andere in Nederland voorkomende russen: Greppelrus (Juncus bufonius) en Zilte greppelrus (Juncus ambiguus). Doordat Greppelrus erg variabel is en zowel op Gestreepte als op Zilte greppelrus kan lijken is het op naam brengen van deze drie greppelrussen niet altijd eenvoudig. Over de status van Gestreepte greppelrus in Nederland bestond bovendien geruime tijd twijfel. Pas in 2005 is Gestreepte greppelrus in Nederland als zelfstandige, inheemse soort erkend. Door de combinatie van een late erkenning en een sterke gelijkenis met de algemene Greppelrus geeft het hier weergegeven verspreidingskaartje waarschijnlijk nog een onvolledig beeld van de actuele verspreiding.
Gestreepte greppelrus is te herkennen aan de aanwezigheid van zwarte lengtestrepen op de bloemdekbladen; bij Greppelrus ontbreken deze. Voor een zekere determinatie moet echter naar een combinatie van kenmerken worden gekeken. Zo heeft Gestreepte greppelrus langere helmknoppen en bredere bladen dan Greppelrus en zaden met overlangse richels (bij Greppelrus vrijwel glad). Subtiele verschillen dus die alleen met een goede loep te zien zijn. Toch vallen exemplaren van Gestreepte greppelrus vaak al van een afstandje op doordat ze meestal wat forser zijn dan exemplaren van Greppelrus. Omdat beide soorten vaak samen voorkomen is het zaak regelmatig bloemen van greppelrussen te controleren op de aanwezigheid van zwarte lengtestrepen.
Tekst: Edwin Dijkhuis, Annie Vos en Willem Stouthamer, FLORON en Bauke Roelevink, Staatsbosbeheer
Foto: Rudolf van der Schaar