Vlotwateringbrug

Architectuurprijs voor Westlandse vleermuisbrug

Zoogdiervereniging
26-NOV-2015 - In oktober 2015 is in de gemeente Westland een ‘vleermuisbrug’ geopend. De brug over de Vlotwatering is onderdeel van de landschappelijke herontwikkeling van de Poelzone, een langgerekt gebied gelegen in het Westland, tussen de kernen van ’s-Gravenzande, Naaldwijk en Monster.

LOLA Landscape heeft voor dit gebied een ontwerp gemaakt dat is gericht op het versterken van de bestaande groene en ecologische verbindingen, waarbij natuur- en recreatiewaarden elkaar aanvullen. Deze groene recreatieve verbinding bevat naast vele ecologische aspecten een fietsroute langs de Vlotwatering en de Monsterse vaart en dus ook een brug. Van zo’n brug maak je dan natuurlijk een ‘ecologische’ brug. Goed initiatief van Gemeente Westland en Lola Landscape! En als je dan toch bezig bent, waarom dan niet een ‘vleermuisbrug’, zo dacht NEXT Architects. De moed om dat te willen doen heeft NEXT Architects een mooie prijs opgeleverd.

Vlotwateringbrug by NEXT Architects

In 2013 zijn de ontwerpers van Next Architects samen met het Bureau van de Zoogdiervereniging begonnen aan het ontwerpen van de vleermuisbrug. De architectuur en bouwkunde werd ingebracht door de architecten, de eco-technische aspecten door de vleermuisdeskundigen. Tientallen mogelijkheden en kansen in het ontwerp werden onderzocht en in gezamenlijk sessies werd de optimale aanpak ontwikkeld. Aangezien vleermuizen en gebouwen een duidelijke link hebben, leveren open gesprekken vanuit de verschillende disciplines discussies op waarvan we allemaal veel kunnen leren.

Uiteindelijk zijn er drie specifieke brugonderdelen uitgewerkt als verblijfplaats voor vleermuizen. Dat het brughoofd een winterverblijf kon worden, dat voldoet aan alle vereisten aan micro-klimaat, temperatuurstabiliteit en -gradiënten, lag voor de hand. Spleten aan de onderzijde van het brugdek en in een gemetselde balustrade zijn benut als potentieel zomerverblijf. De betonnen draagconstructie, het asfalt, de stenen en het metselwerk zijn, heel subtiel, meteen de elementen die de ‘zonnecollector’ en warmtebuffer zijn voor de zomerfunctie. In principe kunnen dat zelfs kraamverblijven worden. Maatvoering en vorm van de spleten en toegangen zijn zo gekozen dat de verschillende in de Poelzone actieve vleermuissoorten er gebruik van kunnen maken. Het gaat hier om de gewone en ruige dwergvleermuis, water- en meervleermuis en laatvlieger en rosse vleermuis.

Juist het oog voor detail wordt gewaardeerd zo blijkt, en niet alleen door vleermuizen. Op 18 november heeft NEXT Architects voor het ontwerp de door collega-architecten toegekende ARC15 Detail Award gewonnen. De integratie van de details en de aandacht voor biodiversiteit werden hoog gewaardeerd door de jury die unaniem de prijs toekende aan NEXT Architects. Tot in het buitenland is deze brug als bijzonder bestempeld.

Vlotwateringbrug by NEXT Architects

Het gebruik door vleermuizen van de verschillende onderdelen van de Vlotwateringbrug wordt gemonitord door actieve vrijwilligers uit de buurt. Hoewel het wel even kan duren voordat er vleermuizen gebruik van gaan maken, zijn zij nu al druk bezig. Zo hebben zij in samenwerking met de gemeente Westland en het Bureau van de Zoogdiervereniging dataloggers in het winterverblijf geplaatst. Dit om te kunnen volgen hoe het klimaat in het verblijf zich ontwikkelt. Ook in de zomer is het de bedoeling dat zij het gebruik van de brug monitoren. Zo verbindt de brug niet alleen de ene oever met de andere, maar ook verschillende disciplines en mensen.

Herman Limpens, vleermuisexpert en –onderzoeker Bureau van de Zoogdiervereniging:

’Geweldig om als Bureau van de Zoogdiervereniging mee te kunnen werken aan zo’n uitdaging. Een mooi voorbeeld dat laat zien dat ecologie en vleermuizen hun plek kunnen hebben in ontwerpen en bouwen van een brug, en andere gebouwen, zonder belemmering van de bouwkundige functionaliteit of de architectonische kwaliteit.

En nog mooier is dat er, als je vanaf het begin mee kan ontwerpen, nauwelijks meerkosten ontstaan! Dat is een zeer positief signaal, dat we in meer samenwerkingsprojecten met architecten en bouwers oppikken.
Ik vind het persoonlijk een geweldig mooie brug. Goed werk van Next Architects. Helemaal gaaf is dat die architectuurprijs is gegeven voor de details die het ecologisch functioneren van de brug voor vleermuizen mogelijk maken. Voor mij weer een mooi voorbeeld van de haalbaarheid van vleermuis-inclusief bouwen.’

Marcel Schillemans, projectleider Bureau van de Zoogdiervereniging:

‘Een schoolvoorbeeld van hoe een functioneel object ook de natuur kan dienen en dat tegen nauwelijks meerkosten.

Door juist vanaf het begin mee te kunnen en mogen denken loopt het ontwerpproces soepel en is er van vertraging door vleermuisaanpassingen in het gehele realisatieproces geen sprake geweest.

Het helpt natuurlijk als ontwerpers, architecten en als een opdrachtgever de meerwaarde vanaf het begin ziet. Dat schept een gezamenlijk doel en kader.’

Voor meer mooie plaatjes (want de brug is echt een beauty) en details van het bouwproces zie:

Tekst: Zoogdiervereniging
Foto's: NEXT Architects

  

  

Laatste berichten

Zie ook